De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) ligt onder vuur: familiebedrijfseigenaren zouden te weinig belasting betalen bij de bedrijfsoverdracht aan hun kind(eren). Er gaan in de Haagse politiek geluiden op om de gunstige fiscale regeling te versoberen. Overweegt u een versnelde eigendomsoverdracht naar uw kinderen, kies dan voor een tweesporenbeleid. Dit houdt in dat u parallel aan de technische zaken van de bedrijfsoverdracht ook een familietraject in gang zet. Lees in deze blog hoe u dit het beste kan doen.
Eigendomsoverdracht: transactie of proces?
Voor u als DGA is het allemaal duidelijk waarom u de overdracht van uw bedrijf wilt doen en hoe dit fiscaal en juridisch werkt. Voor uw kinderen kan een eigendomsoverdracht als een verrassing komen. Door de verwachting over de versobering van de BOR is de verleiding groot om tempo te maken. Het gevolg kan zijn dat u (te)veel focust op de technische aspecten zoals de bedrijfswaardering en de fiscaal-juridische structuur.
Hoewel belastingbesparing relevant is, is een eigendomsoverdracht veel meer dan een fiscale transactie of een datum waarop de aktes zijn ondertekend. Bedrijfsoverdracht is een proces met aandacht voor het tweede spoor: de gezinsleden.
Praat met uw kinderen als toekomstige eigenaren
In onze praktijk met familiebedrijven blijkt dat zonder goede uitleg uw kinderen achteraf kunnen rondlopen met allerlei vragen. Vaak bestaan onduidelijkheden in hun verwachtingen of zorgen over hun rol en verantwoordelijkheden rondom het bedrijf. Een voorbeeld: een vrouw die op jonge leeftijd mede-eigenaar werd van een familiebedrijf dacht dat zij, bij gebrek aan goede uitleg, mede verantwoordelijk was voor al het personeel. Dit ervoer zij als een zware last en pas na verloop van tijd werd haar duidelijk dat zij die verantwoordelijkheid helemaal niet had.
Een voorgenomen overdracht is een uitgelezen moment om expliciet met uw kinderen te spreken over hun eigen toekomst en die van het bedrijf. Vragen die hierbij horen zijn: hoe is hun leven verbonden met het bedrijf? Welke verwachtingen hebben zij? Waar maken zij zich zorgen over en waarom? Omgekeerd hebt u ongetwijfeld ideeën over de (toekomstige) rol van uw kinderen in of bij het bedrijf en hoe zij als eigenaren optimaal kunnen samenwerken.
Onze ervaring is dat overdragers het moeilijk vinden hoe ze het gesprek met hun kinderen moeten starten. Soms blijkt dat DGA’s zelf ook nog niet volledig weten hoe het eindplaatje eruit zal zien. Hoe gaat u als ouder dan vragen beantwoorden als u zelf nog niet helemaal weet wat u wil? In veel gevallen werkt het goed om eerst met een expert te bespreken welke mogelijkheden er zijn en daarna uw kinderen erbij te betrekken. Over de volgende vraagstukken dient u bij een versnelde bedrijfsoverdracht een besluit te nemen.
1. Overdracht aan alle kinderen of niet?
Een wettelijke voorwaarde voor de BOR is dat uw kinderen minimaal drie jaar op de loonlijst staan. Mogelijk is dat niet voor al uw kinderen het geval. Misschien is het ook niet uw bedoeling om uw bedrijf over te dragen aan alle kinderen. Veel ouders willen hun kinderen gelijkwaardig behandelen en vragen zich af hoe ze dit kunnen doen als niet alle kinderen bedrijfseigenaar worden. Het is raadzaam om deze vraag helder te krijgen voordat u besluit om het eigendom over te dragen. De volgende stap is om dit met uw kinderen te bespreken. Als een of meer kinderen geen eigenaar worden, is het goed om hen uit te leggen op welke manier u hen gelijkwaardig compenseert. Onze ervaring is dat dit voor de onderlinge relaties van uw kinderen belangrijk is. Als er gedachten zijn dat kinderen bevoordeeld worden, dan heeft dit grote invloed op hun relatie.
2. Wat draagt u over: aandelen of certificaten?
U kunt besluiten om uw kinderen aandelen of certificaten over te dragen. Het verschil is dat bij aandelen de kinderen zeggenschap krijgen en bij certificaten het bestuur van de Stichting Administratiekantoor (StAK)de zeggenschap krijgt. Deze keuze is fundamenteel. Als u kiest om certificaten aan uw kinderen over te dragen, dan is het slim om na te denken over een actieve StAK. Lees verder in ons artikel hoe een StAK bijdraagt aan de continuïteit en voorbereiding van de opkomende generatie.
3. Voorwaarden voor eigendom van het familiebedrijf
Een veelvoorkomende vraag is of het eigendom van het familiebedrijf alleen is gekoppeld aan het zijn van familielid of niet. Zo kunnen in een aandeelhouders- of certificaathoudersovereenkomst over het eigendom voorwaarden worden opgenomen. Een voorwaarde of eis kan zijn dat het familielid op een bepaalde leeftijd nog in de onderneming werkt. Zo niet, dan heeft hij/zij een verplichting om de aandelen of certificaten te verkopen aan de andere familielid-eigenaren. Of zo een bepaling passend en gewenst is, is afhankelijk van uw eigen wensen, wat voor een gezin of familie u bent en uw type bedrijf. Bedenk bijvoorbeeld dat er in het bedrijf functies moeten zijn die uw gezinsleden goed kunnen vervullen als een werkeis geldt om eigenaar te kunnen blijven.
Eigendomsoverdracht gaat over meer dan belasting besparen
Succesvolle bedrijfsfamilies bereiden hun kinderen voor op hun nieuwe rol als aandeelhouder- of certificaathouder. Ouders leggen aan hun kinderen uit wat ze op termijn moeten weten en kunnen om een verantwoorde eigenaar van het familiebedrijf te worden. Vaak zijn de family officer of vertrouwde adviseurs betrokken om de leer- en ontwikkeltrajecten optimaal te maken.
Een voorbeeld ter illustratie. In ons onderzoek voor het boek De gouden rugzak kwam naar voren dat in sommige families tieners al werden meegenomen naar aandeelhoudersvergaderingen. Dit waren alleen leerzame ervaringen als hun ouders vantevoren meer informatie hadden gegeven over het doel van deze bijeenkomsten en wat hun kinderen konden verwachten. Zonder deze uitleg en voorbereiding voelden de jonge aandeelhouders zich verloren en niet betrokken bij het familiebedrijf.
Afsluitend
Als u versneld het eigendom van uw bedrijf wilt overdragen dan is het slim om het tweesporenbeleid te volgen. In onze praktijk hebben wij ervaring met het organiseren van de zakelijke aspecten én de familiekant.
Wilt u meer informatie over onze begeleiding bij de bedrijfsoverdracht, een plan van aanpak voor uw gezin en persoonlijke situatie, neem dan contact op met Raimund Kamp (raimund.kamp@guidato.nl of bel 06 83 21 76 58) of Marijke Kuijpers (marijke.kuijpers@guidato.nl of bel 06 83 20 26 88).
Lees voor meer inzicht en inspiratie ons boek De Gouden Rugzak – Handboek voor vermogende Families