Onzekerheid troef
In de onzekere tijden van Corona is het voor de meesten van ons lastig ondernemen. Sommige sectoren worden direct en totaal geraakt door de gevolgen van de quarantaine. Zie bijvoorbeeld de ontwikkelingen in de evenementen branche. Andere sectoren hebben juist profijt van de ongewone situatie, zoals de makers van legpuzzels of online conferencing platforms. Voor weer anderen, zoals mijn bakker in het dorp, is het met enkele kleine aanpassingen business as usual.
Staat de toekomst van het familiebedrijf op het spel? Hebben we zicht op de noodzakelijke liquiditeit voor de komende maanden?
Familiebedrijf als baken
Familiebedrijven, die een belangrijk onderdeel van onze economie vormen, zien zich opeens voor allerlei vragen gesteld. Staat de toekomst van het familiebedrijf op het spel? Hebben we zicht op de noodzakelijke liquiditeit voor de komende maanden? Kunnen we onze medewerkers behouden? Wat is de impact op de familieverhoudingen? Deze vragen zijn niet uniek voor familiebedrijven, maar vragen wel om een eigen, op het familiebedrijf gerichte, benadering. Guidato heeft twee aanwijzingen voor familiebedrijven:
1. Het is een gezamenlijk probleem – er is een gezamenlijke oplossing
Uw familiebedrijf is groot geworden in een bepaalde context. Uw familie, de geboortegrond van het bedrijf, uw voorgangers met het gouden idee, de eerste klanten en medewerkers, allemaal zijn ze betrokken bij het succes van uw bedrijf. Het is raadzaam dat idee van betrokkenheid juist nu vast te houden. Dat betekent dat u problemen (of kansen) die door de crisis ontstaan ook in samenspraak met uw familie, klanten, leveranciers én medewerkers op kunt lossen. Het belang om dat samen te doen is groot. Ook deze crisis gaat voorbij en dan is het onderdeel uitmaken van een bestaand netwerk een voorwaarde om weer verder te kunnen.
Praktisch gezien betekent dat vooral (1) gebruik maken van het noodpakket dat door overheden, zoals de Belastingdienst, en banken is gecreëerd (zie de links onder deze tekst) en (2) afspraken maken met klanten en leveranciers over openstaande vorderingen en betaaltermijnen. Let daarbij op de haalbaarheid van de afspraken voor alle betrokkenen, en maak duidelijk aan elkaar wat de urgentie is en welke mogelijkheden er zijn. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een koopovereenkomst om te zetten in een leaseovereenkomst. Daarnaast is het van belang om inzicht te verkrijgen in de verwachte (en steeds veranderende) liquiditeit voor de komende maanden.
2. Informeren vermindert de onzekerheid
Het familiebedrijf heeft een bijzondere kring van belangstellenden en belanghebbenden: het gezin en misschien ook verdere familie, zoals ouders en zussen en broers. Hun zichtbare betrokkenheid bij het bedrijf kan beperkt van omvang zijn, bijvoorbeeld als ze nog jong zijn. De betrokkenheid kan juist ook heel zichtbaar zijn als rollen als directeur en aandeelhouder samenvallen. In alle gevallen is de mentale betrokkenheid groot, net als de behoefte aan informatie. In deze spannende tijden voelt de pater-familias zonder formele functies of aandeelhouderschap, zich nog net zo betrokken als toen hij zelf aan het roer stond. Informeer betrokkenen over de wijze waarop de gevolgen van de coronacrisis binnen het familiebedrijf worden beheerst.
De crisis maakt onzeker. De onzekerheid kan niet worden weggenomen, maar vraagt wel om weerwoord en aanvulling. Een verstandige familie-ondernemer organiseert een periodiek familieoverleg om ideeën en informatie uit te wisselen. Dat overleg is uit te breiden richting (belangrijke) externe financiers en leveranciers of klanten. De opbrengst van dit overleg is het behoud van betrokkenheid, het benutten van alle capaciteiten binnen de familie en het scheppen van duidelijkheid.
Leren van eerdere crises
De oudere generaties hebben waarschijnlijk al eerder te maken gehad met een crisis. Welke lessen hebben zij toen geleerd en zijn nu toepasbaar voor de opvolgende generatie? Door familie en andere belanghebbenden te betrekken wordt mogelijke onrust bij de aandeelhouders of financiers in een vroegtijdig stadium benoemd en onderkend. Dat is het begin van een oplossing. Eenzijdige oplossingen door eenzijdige communicatie leveren uiteindelijk verlies op. Verlies van geld, klanten, goede verhoudingen of zelfs familieverbanden.
Bovenstaande aanwijzingen voor het weerstaan van de crisis zijn bedoeld om het vizier gericht te houden op de lange termijn effecten van de crisis. En vooral de manier waarop u met de crisis omgaat. Zeker voor ondernemers in zwaar getroffen sectoren is het een hard gelag. Juist dan is het besef dat sprake is van een gezamenlijk probleem en dat communiceren onderdeel van de oplossing is, van groot belang.
Praten met de bank
Het gesprek met bijvoorbeeld financiers dient u goed voor te bereiden, ter voorkoming van onduidelijkheden over de urgentie en de mogelijkheden. De meest gerede aanpak is om te starten met één of twee scenario’s voor dit jaar, afhankelijk van de duur van de ‘lockdown’. Het opstellen van scenario’s helpt om de gedachten over de impact van de crisis te structureren en afzet, omzet en kosten te verbinden aan de komende periode. Richting gesprekspartners maakt u duidelijk dat u voorbereid bent en gericht op een lange termijn oplossing.
Direct aanpakken
Daarnaast vragen de praktische maatregelen om direct handelen: kosten besparen, uitgaven opnieuw plannen, creatief zijn richting klanten. Wij helpen u graag met het bedenken en uitwerken van scenario’s en maatregelen in de context van uw familiebedrijf. Ter behoud van wat u bindt: uw familie en uw bedrijf.
Ondersteuning
Wij hebben veel ervaring met ondernemers en families die de regie over hun onderneming en familie goed geregeld hebben. Als u over uw strategie, governance of bedrijfsplannen advies wenst, dan kunt u contact met ons opnemen.
Marijke Kuijpers en Arnoud Aikema
Ter afsluiting treft u onderstaand een aantal praktische links aan:
Belastingdienst
UWV
Ministerie SZW
RVO
KvK Coronaloket
Jester
Coronakrant