De 1,5 meter advisering in de praktijk. Nood en noodwetgeving?

In een van onze vorige blogs gaven we tips over noodopvolging en het regelen van de belangrijkste zaken voor het geval van … nood.

Gelukkig hebben we de afgelopen weken ondanks de vreemde tijden voor meerdere ondernemers en particulieren nog “even snel” de notariële zaken op orde kunnen brengen. Bij de ene familie door alles op afstand “panklaar” te maken voor het ondertekenen van de akten bij hun eigen notaris. Bij de andere familie door de testamenten op veilige afstand te ondertekenen met mondkapjes en handschoenen. Improvisatie met en door de notaris. Huwelijksvoorwaarden passeren in de tuin of – bij een ouder echtpaar – bij zonsondergang op de oprit. Alles ondanks de nood met enige humor en vanzelfsprekend de minimaal 1,5 meter afstand. En ondertekening met eigen pen. 

We kregen ook een paar leuke reacties waaronder deze: 

Bedankt voor jullie blog over de noodopvolging. Voor de inhoud natuurlijk op de eerste plaats, maar ook voor het woord: noodopvolging. Ik kende het niet en formeel bestaat het ook niet, maar in jullie kringen is het gemeengoed, zag ik op internet. Noodopvolging, het is het 688e woord in onze taal dat begint met nood. Een scrabble-encyclopedie meldt dat het langste nood-woord 26 letters heeft: noodverlichtingsbatterijen. Maar daar gaan jullie dik overheen met noodopvolgingskandidatenregister, want dat zullen notarissen er wel op na houden. Hoe fraai ook, de mooiste nood-woorden zijn van katholieke huize. De nooddoop, het noodhuwelijk en de noodbiecht. In geval van nood kon je, zelfs als niet-katholiek (ik dus!) iemand dopen, in de echt verbinden en zelfs de biecht afnemen. Denk aan een schipbreuk en je hangt met een paar ongedoopten, ongehuwden of met opgekropt schuldgevoel beladen drenkelingen aan een stuk wrakhout. Dan dus.”.

Ongehuwden ja. Ook bij veel samenwoners is helaas nog veel ongeregeld. Te vaak weten ze niet dat ze – zonder samenlevingscontract en zonder testamenten – elkaar kunnen achterlaten als die drenkeling aan een stuk wrakhout. Er is al veel over geschreven en toch voelen velen zich niet aangesproken. Met de quote “Verliefd zijn is niet zonder risico’s” attendeert Netwerk Notarissen de (prille of doorwinterde) geliefden om hun notariële zaken te regelen.

Skype testament: nood “breekt” wet

Terug naar de bizarre wereld als gevolg van de coronacrisis. De EPN (EstatePlanners in het Notariaat) heeft aangedrongen om een noodwet voor crisissituaties te maken, die het tijdelijk moet toestaan dat er bijvoorbeeld via Skype een rechtsgeldig noodtestament kan worden opgemaakt. De noodkreet van de notarissen wordt gesteund door erfrechtadvocaten (VEAN) en een aantal juridische hoogleraren. Op 8 april is het spoedwetsvoorstel ingediend waarin (onder andere) geregeld wordt dat notariële akten, zoals een testament, tijdelijk elektronisch (met behulp van tweezijdige audiovisuele middelen) kunnen worden gepasseerd.
Dat is mogelijk wanneer partijen bij een akte niet in persoon bij de notaris kunnen verschijnen en een onderhandse volmacht niet volstaat. Een fysieke afspraak op kantoor moet onmogelijk zijn vanwege de thans geldende beperkende coronamaatregelen (denk aan thuisisolatie of een verblijf in een instelling waar bezoek niet mogelijk is). Wanneer een contactmoment met de notaris wel mogelijk is, geldt de hiervoor bedoelde mogelijkheid dus niet. Uiteraard moet daarnaast wel gewoon voldaan worden aan alle andere eisen die aan de totstandkoming van een notariële akte gesteld worden.

Het wetsvoorstel is onderdeel van een pakket maatregelen die soelaas moeten bieden in situaties waarin nu nog fysieke overleg- en besluitvormingsprocedures zijn voorgeschreven. Dat betreft bijvoorbeeld ook jaarlijkse algemene vergaderingen van (beurs)vennootschappen, verenigingen en andere rechtspersonen. (heldere samenvatting afkomstig van “Update: Skype-testament” van Mazars, Prof. dr. Frans Sonneveldt c.s.)

Uw zaken op orde

Met de huidige omstandigheden in uw achterhoofd, komt de vraag op of u uw zaken op orde heeft. Om u te helpen een helder antwoord te krijgen, heb ik een paar (ongemakkelijke) vragen:

  1. Heeft u huwelijksvoorwaarden of samenlevingscontract en zo ja, zijn deze up-to-date?
  2. Heeft u een testament en zo ja, is dit langer dan 5 jaar geleden opgesteld? Bevat uw testament een goede langstlevende regeling en is het voldoende “fiscaal-flexibel”?
  3. Heeft u al een levenstestament (of algemene volmacht) opgemaakt waarin ook een speciale regeling voor de onderneming is opgenomen? 
  4. Weet u nog wie u als uw gemachtigde of executeur heeft aangewezen? Weet u zeker dat die persoon nog steeds dé persoon is die u vertrouwt en deskundig acht? Is dit ook de persoon die uw zakelijke kwesties kan regelen of heeft u daarvoor liever een driemanschap van wijze personen?
  5. Is er een procuratiehouder en heeft deze voldoende (maar ook niet teveel) bevoegdheden? 
  6. Heeft u een StAK (stichting Administratiekantoor) ofwel zijn de aandelen van uw bedrijf gecertificeerd? Weet u wie de opvolgend bestuurders zijn voor het geval u overlijdt? 
  7. Is ook de wilsonbekwaamheid geregeld in de statuten van de StAK of in een afzonderlijke akte benoeming opvolgend bestuurders? We zien steeds vaker dat dat ongeregeld is.
  8. Heeft u nog jonge kinderen en is er geregeld dat zij (voor het geval beide ouders overlijden) bijvoorbeeld pas vanaf het bereiken van de leeftijd van 25 of 27 jaar “vrij” over het vermogen kunnen beschikken? Wie heeft u tot bewindvoerder benoemd en is dat nog steeds de persoon die daarvoor het best geschikt is? 
  9. Weten uw familieleden of vertrouwelingen wat u wilt indien bij u een noodsituatie ontstaat? Heeft u hierover gesproken en/of uw aanwijzingen in een notitie vastgelegd? 
  10. Is het nuttig om eens vrijblijvend met een specialist over deze onderwerpen van gedachten te wisselen?

Christine Klein

Wij hebben veel ervaring met ondernemers en families die de regie over hun onderneming en familie goed geregeld hebben. Als u over uw testament, levenstestament en/of procuratie advies wenst, dan kunt u contact met ons opnemen. U kunt ons direct bereiken: Christine Klein 06-51828480 of Raimund Kamp 06-83217658.