VERMOGENSVOORBEREIDING en OPVOEDING

Als uw kinderen later verantwoordelijk worden voor een substantieel vermogen dan is het goed om hen te leren hoe ze daarmee kunnen omgaan. De oplossing is om uw kinderen voor te bereiden en hen een vermogensopvoeding te geven. Tijdens de vermogensopvoeding bereidt u uw kind stapsgewijs voor op de kansen en verantwoordelijkheden van het familievermogen. De vermogensopvoeding is een vervolg op de financiële opvoeding en start idealiter als kinderen jongvolwassen zijn (18-23 jaar). Voordat u begint met de vermogensopvoeding is het belangrijk dat uw kinderen kunnen omgaan met geldzaken. Dat ze bepaalde vaardigheden zoals plannen, budgetteren en sparen onder de knie hebben.

De vermogensopvoeding start met het informeren van uw kinderen over de herkomst, doelstellingen en samenstelling van het familievermogen. Oftewel: wat hebben wij opgebouwd en wat kun en mag je met het opgebouwde vermogen? De tweede fase van de vermogensopvoeding staat in het teken van oefenen en praktijkervaring opdoen. De derde fase gaat over het (leren) loslaten van de ouders. Het gaat om zowel het laten gaan van de emotionele houvast aan het vermogen als het overdragen van het financiële estafettestokje naar de volgende generatie.


Lees in onze blog hoe u uw kinderen kunt voorbereiden op het familievermogen.

Voor het succes van de vermogensvoorbereiding is de omvang van het vermogen niet het belangrijkste om aan uw kinderen te vertellen. Tegelijkertijd is het niet slim om over dit onderwerp te liegen of te zwijgen. Dit kan tot gevolg hebben dat praten over financiële zaken en vermogen in de taboesfeer komt. Het is een proces om kinderen voor te bereiden en na verloop van tijd, als u en uw kinderen er klaar voor zijn, kunt u hen vertellen wat de omvang van het vermogen is. Vertel er dan ook bij dat dit een indicatief bedrag is en dat uw vermogen door allerlei omstandigheden in de toekomst nog kan stijgen of dalen. Het gesprek over de vermogensomvang zorgt dat er bij uw kinderen geen grote verrassingen zullen zijn bij het open vallen van de nalatenschap. 

De koude kant wordt in de context van het vermogen vaak gezien als een probleem. Het is maar hoe u het wil zien (als ouder). Wij spreken liever van de ingetrouwde kant. U kunt het op twee manieren benaderen: de juridische kant rondom het vermogen en de relationele kant. 

Juridisch is het mogelijk om uitsluitingsclausules op te nemen zodat de erfenis of schenkingen altijd persoonlijk vermogen blijven van uw kinderen. Het geschonken of geërfde bezit valt niet in de huwelijksgemeenschap van uw kind en hun partner. 

Een uitsluitingsclausule regelt niet dat het vermogen in de “eigen” familie wordt gehouden. Dit wordt geregeld door het erfrecht. U kunt als ouders in uw testament een zogeheten tweetrapsmaking opnemen. 

Het is mogelijk om uw kinderen juridisch meer of minder ruimte te geven om te zorgen dat zij hun partner goed verzorgd kunnen achterlaten. De harde uitsluitingsclausule kan buitengewoon pijnlijke gevolgen hebben. Als voorbeeld zou het kunnen dat uw schoonzoon of -dochter na het overlijden van uw zoon of dochter moet verhuizen omdat hij/zij nu eenmaal geen financiële middelen heeft om de levensstijl te kunnen voortzetten. Uw kleinkinderen zijn dan misschien wel vermogend geworden, maar uw schoonzoon of -dochter komt er bekaaid af. Met een zachte uitsluitingsclausule (ook wel flexibele uitsluitingsclausule genoemd) geldt de uitsluiting van de partner van uw kind alleen als het huwelijk eindigt door echtscheiding. Het schoonkind hoort bij de familie zolang het huwelijk in stand blijft.   

Op relationeel vlak kunt u overwegen om de ingetrouwde kant te betrekken. Zij zijn om te beginnen de vader/moeder van uw kleinkinderen. Ze hebben een rol bij de opvoeding en als er sprake is van een familievermogen dan heeft dit ook impact op hun gezin. Vertrouwen hebben dat uw kinderen met hun partners hier goed mee omgaan kan starten door de partners te vertrouwen. Daarnaast kunnen de levenspartners een goede kijk hebben op allerlei vermogenszaken. Dit betekent niet dat u hen formeel een rol dient te geven om daarover mee te beslissen. U zou kunnen overwegen om hen enige ruimte te geven, maar alles zal afhangen van uw persoonlijke gezinssituatie en eigen voorkeur. De ingetrouwde kant kunt u bij een familiebijeenkomst bijvoorbeeld uitnodigen om te luisteren wat er wordt besproken. Voordeel is dat er minder kans is op ruis omdat uw kinderen de inhoud van zo een bespreking uiteindelijk toch met hun partners bespreken. Minder schakels in de communicatie voorkomt misverstanden. 

Als er bij de afwikkeling van de erfenis problemen komen dan zijn die meestal van relationele aard. Tijdens het leven strijken veel ouders relationele plooien tussen hun kinderen glad. Dit kan veranderen als beide ouders zijn overleden. Veel erfgenamen voelen het openvallen van de nalatenschap als een belangrijk ijkmoment: heb ik het in de ogen van mijn vader of moeder goed gedaan? Gevoelens van bevestiging en erkenning zijn belangrijk voor veel erfgenamen. Het komt voor dat bepaalde kinderen zich door hun inmiddels overleden ouder gepasseerd voelen, omdat andere kinderen in het gezin uitverkoren zijn om bepaalde familiezaken te behartigen.

De vraag is: veroorzaken de grote verschillen tussen uw kinderen een probleem bij het vermogen? Kan er ruzie of conflict ontstaan waardoor het voortbestaan van het bedrijf of vermogen wordt bedreigd? Als u deze vraag met “Ja” of “Misschien” beantwoordt, dan is het verstandig om na te denken hoe bij uw estate planning het beste kan worden omgegaan met de familiedynamiek.