Conflict en ruzie over geld en vermogen

Een conflict is een ernstig meningsverschil of argument tussen twee of meer partijen. Bij ruzie is sprake van een escalatie van het conflict. Het conflict is dan in een vergevorderd stadium. Als mensen ruzie hebben gebruiken ze woorden als heibel, herrie, bonje, enz. In een ruzie voelen mensen veel irritatie over de ander, is er bij de betrokkenen veel stress, beschuldigen ze elkaar en maken ze elkaar zwart. Er is continu discussie en er wordt niet naar elkaar geluisterd. 

Er zijn conflicten over iets of over de relatie. Een bijvoorbeeld van iets gaat over een opvatting, een keuze of iets praktisch. Deze conflicten kun je meestal oplossen door onderhandelen. Bij conflicten over de relatie gaat het bijvoorbeeld over bejegening, vertrouwen en dergelijke relationele kwesties. Relationele conflicten kun je oplossen door onder andere ieders gevoelens te bespreken. 

Conflicten in de familie gaan meer over mensen dan over problemen. Omdat conflicten hun eigen leven gaan leiden, worden ze ook erger als er niets mee gebeurt. De uitdaging zit in het de-escaleren van het conflict. Bij een opgelopen misverstand (rationele fase) kan dat door de betrokkenen nog zelf worden opgelost. Als de spanning verder is opgelopen en conflictgedrag heftiger wordt, regeert de emotie (emotionele fase). De wil om te winnen ten koste van de ander heeft tot gevolg dat professionele hulp van buiten nodig is (mediation of conflictbemiddeling).

Veel familieleden willen conflicten vermijden, juist omdat ze bang zijn dat ze ruzie krijgen. Dit onder het tapijt vegen van de onderlinge verschillen kan zo belangrijk worden dat er te weinig gebeurt en iedereen op een gegeven moment is ingeslapen. Een zekere mate van conflict en gezonde spanningen, creëert momentum. Familieleden praten met elkaar tot de lucht geklaard is en de spanning is weggenomen. De betrokken familieleden voelen zich opgelucht. Zo omgaan met conflict motiveert om samen te zoeken naar oplossingen en versterkt de onderlinge (familie)band. Het gezegde ‘zonder wrijving, geen glans’ onderstreept de negatieve en positieve kanten van conflict.

Het begint met verantwoordelijkheid nemen voor je rol bij/in het conflict. Verantwoordelijkheid nemen betekent niet dat je de schuld op je neemt en ook niet dat je de ander(en) de schuld geeft. Verantwoordelijkheid nemen betekent erkennen dat er een probleem is en actie ondernemen om eruit te komen. 

De tweede stap is het analyseren van het conflict: Wat voor soort conflict is het? Hoe heb je erop gereageerd en hoe heeft de ander gereageerd? Hoe is het conflict over de tijd verlopen? Anders gezegd: wat zijn de feitelijke gebeurtenissen? 

De derde stap is om met elkaar te communiceren over het conflict en hoe je er met zijn allen uit kunt komen. Luisteren naar elkaar is essentieel. Wees open en eerlijk. Praat vanuit jezelf. Het kan verstandig zijn om het gesprek te laten begeleiden/faciliteren door een onafhankelijk persoon.

Het conflict over geld oplossen begint met erkenning door beide partners dat het zo niet langer werkt. Om eruit te komen, helpt het om iets meer te weten over geld en wat dat voor mensen betekent. 

Ieder mens heeft een karakteristieke eigen houding ten opzichte van geld. Net als ieder mens een persoonlijkheid heeft, heeft ieder mens ook een geldpersoonlijkheid of geldtype. 

Ieder mens ontwikkelt een unieke relatie met geld op drie verschillende dimensies:
1. het verwerven van geld;
2. het gebruik van geld;
3. het beheer van geld.

Je ontwikkelt deze driedimensionale relatie grotendeels ten gevolge van twee factoren: de boodschappen die je tijdens je jeugd over geld krijgt en de manier waarop je deze informatie opslaat. Kinderen uit hetzelfde gezin kunnen dezelfde (financiële) boodschappen bewust of onbewust anders opslaan (verwerken). Kinderen uit één gezin kunnen daarom qua geldtype niet alleen onderling verschillen, maar ook ten opzichte van hun ouders. Ieder mens heeft één of twee voorkeuren voor verwerving, gebruik of beheer.

Terug naar conflict over geld tussen partners. Als partners hetzelfde dominante geldtype zijn, dan is er minder kans op conflict. Als partners heel verschillend zijn en geen of beperkt oog hebben voor het andere geldtype van hun partner, dan kunnen er gemakkelijk conflicten ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan het geldtype ‘verwerver’ en het geldtype ‘uitgever’: de een focust op mogelijkheden om geld te verdienen en de ander op mogelijkheden om het uit te geven en te gebruiken. Het een is niet beter dan het ander. De partners snappen elkaar niet doordat ze zo’n andere houding hebben ten opzichte van geld. Er is communicatie nodig over hoe iedere partner geld ziet en acceptatie van de onderlinge verschillen. 

In onze praktijk merken we dat er tussen vermogende mannen en hun vrouw/vriendin een heel andere dynamiek speelt dan tussen vermogende vrouwen en hun man/vriend. Lees verder in onze blog Wie is in de relatie de baas over het geld? waarover discussies over geld bestaan en mogelijke oplossingsrichtingen.

In vermogende families wordt ten onrechte gedacht dat leren omgaan met geld voor de kinderen niet nodig is. Geld is er genoeg, de kinderen moeten leren omgaan met vermogen. Niets is minder waar: zonder goede financiële vaardigheden met geld, is er minder kans om later succesvol met vermogen te kunnen omgaan. 

Ruzies met kinderen over geld hebben meestal twee oorzaken: u vindt dat uw kind het geld niet goed besteedt of uw kind vraagt u (te) vaak om (extra) geld of spullen. In beide situaties speelt de vraag wie de baas is over het geld. Als uw kind zakgeld, kleedgeld of leefgeld krijgt, dan is het aan hem/haar om daar goed mee om te gaan. Wat “goed” is, zal per persoon verschillen. Zolang het kind geen gevaarlijke en/of ongezonde dingen doet, staat u langs de zijlijn: uw mening tegenover zijn/haar mening.

Als uw kind continu vraagt om geld of spullen, dan is het goed om te achterhalen waarom. Geeft u te weinig geld om de afgesproken dingen mee te doen of is het gewoon nooit genoeg voor uw zoon/dochter? Als het laatste het geval is, dan is het goed hierover met elkaar duidelijke afspraken te maken. Vaak is het in het begin moeilijk om u daar aan te houden, want uw kind zal meestal nog een tijd proberen of u zwicht. Meer ruzie is dan het gevolg. Door uw afspraken en grenzen te bewaken, kunt u uiteindelijk de discussies over geld of spullen met uw kind voorkomen.

Samengevat is het voorgaande onderdeel van de financiële opvoeding (grofweg de periode tussen 8 en 18 jaar oud). Hierbij helpt u uw kinderen hun geldtype te ontdekken, te leren wat geld betekent en hoe ze zich er op een goede manier toe kunnen verhouden.