VERMOGENSOVERDRACHT

Schenken is een belangrijk onderdeel van estate planning. Door stapsgewijs vermogen over te dragen verkleint u uw nalatenschap en wordt erfbelasting bespaard. Er zijn twee manieren om te schenken: direct schenken of schenken op papier. Een vorm van direct schenken is een bedrag overmaken op de bankrekening of effecten overboeken naar de portefeuille van uw kind. Tot een bedrag van € 5.515 (in 2020) is de schenking vrijgesteld van schenkbelasting. Door jaarlijks een bedrag te schenken wordt de nalatenschap kleiner en komen eventuele waardestijgingen vanaf het moment van schenken bij het kind terecht. Slim schenken is (jaarlijks) grotere bedragen te schenken tot het maximum waarover het 10% tarief van de schenkbelasting moet worden voldaan (in 2020: € 126.722). Bij overlijden zijn erfgenamen (bij grotere vermogens) 20% erfbelasting verschuldigd en via een schenking van bedragen tegen 10% tarief is de estate planning via schenkingen eenvoudig in gang gezet.

De tweede manier van schenken is schenken op papier. Dit wordt ook wel schenken onder schuldigerkenning genoemd. Het kind krijgt niet de beschikking over het geschonken bedrag of de bezitting. Populair gezegd zit het kind erfrechtelijk in de wachtkamer. Hoe werkt het? U schenkt een bedrag aan uw kind, bijvoorbeeld € 100.000, en vervolgens leent uw kind dit bedrag terug aan u. U bent wettelijk verplicht jaarlijks over deze lening 6% rente aan uw kind te betalen. Door te schenken op papier verkleint u uw nalatenschap verder doordat u jaarlijks de rentebetaling moet doen. Uw kind dient de lening bij zijn/haar aangifte Inkomstenbelasting op te geven als vermogen in Box 3. Voor meer informatie over schenken op papier, zie schenken onder schuldigerkenning.

Als u een onderneming heeft, dan kunt u overwegen om bij leven (een deel) aandelen te schenken aan uw kinderen. Op de manier komen toekomstige waardestijgingen van het bedrijf bij de kinderen terecht. Afhankelijk van de situatie kan worden geprofiteerd van de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR of BOF). Deze vrijstelling geldt als ondernemingsvermogen naar de kinderen wordt overgedragen. Er gelden belangrijke voorwaarden voor zowel ouder als kinderen.

Met estate planning wordt bedoeld nalatenschapsplanning. Deze term is afkomstig uit de Angelsaksische landen waar planning van het opgebouwde vermogen een lange historie kent. Estate planning is interessant voor vermogende particulieren en ondernemers die hun opgebouwde vermogen fiscaal aantrekkelijk willen overdragen naar hun erfgenamen. Naarmate de complexiteit en omvang van het vermogen groter zijn, neemt het belang van estate planning toe. 

Traditioneel wordt nadruk gelegd op mogelijkheden om zoveel mogelijk belasting te besparen. Bij de estate planning spelen de schenkbelasting, het erfrecht, het huwelijksvermogensrecht en het fiscaal recht allemaal een rol. 
In de praktijk is de ‘schijf van vijf’ een methode die veel wordt gebruikt om estate planning te realiseren. De vijf onderwerpen die op de agenda staan zijn: huwelijksvermogensrecht, erfrecht, pensioenen & levensverzekeringen, schenkingen en internationaal. Binnen ieder van deze onderwerpen bestaan verschillende technieken om de vermogensoverdracht te realiseren. 

Veelal is belastingbesparing bij estate planning leidend, omdat een tastbaar resultaat in de praktijk verkoopt. Ook gebeurt het regelmatig dat adviseurs aannemen dat het minimaliseren van belastingen de belangrijkste wens is van vermogende particulieren. Het wordt ingewikkelder voor adviseurs als niet fiscale onderwerpen op de voorgrond in het gesprek komen. Kwesties zoals omgaan met verschillen tussen de kinderen, wie van de kinderen opvolgt in het bedrijf of de verdeling van niet splitsbare vermogen. Door relationele aspecten vooraf helder te krijgen en bespreekbaar te maken, ontstaat vaak een ander perspectief op vermogensoverdracht naar de kinderen. Dit vraagt om adviseurs met inzicht in familiedynamiek waardoor zij andere vragen kunnen stellen. Estate planning is in onze ogen een proces dat u als ouders stapsgewijs doorloopt waarbij eerst helderheid ontstaat over uw familie en uw wensen, en vervolgens komen de fiscale en juridische zaken aan bod. 
sten.

Er zijn drie speciale eenmalige verhoogde schenkvrijstellingen voor ouders en kinderen.
1) Schenking aan uw kind voor de aankoop of verbouwing van een huis van uw kind 
2) Schenking aan uw kind door een (dure) studie
3) Een eenmalige schenking van maximaal € 26.457 als uw kind tussen de 18 en 40 jaar oud is. U mag de schenkvrijstelling ook benutten als de partner van uw kind nog aan het leeftijdscriterium voldoet. Schenken op de dag van de 40e verjaardag mag ook. 

Let nog wel op dat het kind binnen twee maanden aangifte schenkbelasting doet. Ook al is er geen schenkbelasting verschuldigd, er dient wel aangifte te worden gedaan. 

Voor de hulp bij aankoop van een huis waarin uw zoon/dochter gaat wonen is het mogelijk om eenmalig €103.643 (jaar 2020) te schenken. Uw zoon/dochter kan de schenking ook benutten voor de verbouwing van het huidige woonhuis. Ook is het mogelijk om de schenking te gebruiken voor de aflossing van de eigen woningschuld of restschuld van de verkochte woning. U en uw kind moeten schriftelijk kunnen aantonen dat de schenking is gedaan en de schenking daadwerkelijk is gebruikt voor de eigen woning of aflossing van de lening.
Een andere voorwaarde is dat u de schenking dient te doen als uw kind of zijn/haar partner tussen de 18 en 40 jaar oud is. Schenken op de dag van de 40e verjaardag mag ook. De schenking mag u als ouder verdelen over twee of drie jaren. 
Let nog wel op dat het kind aangifte schenkbelasting doet binnen twee maanden na het moment van de schenking ondanks dat er geen schenkbelasting verschuldigd is.

Stel uw kind heeft het huis gekocht of de verbouwing afgerond maar heeft hiervoor niet de volledige schenking gebruikt. Dit hoeft geen probleem te zijn. Uw zoon/dochter mag van uw schenking altijd € 26.457 vrij besteden, bijvoorbeeld aan nieuwe meubels. Let wel op dat als u de schenking over een periode van twee of drie jaar heeft verdeeld uw kind alleen in het eerste jaar € 26.457 aan iets anders mag besteden dan de eigen woning.

Als uw kind gaat studeren, is het mogelijk om eenmalig belastingvrij € 55.114 (in 2020) te schenken voor een dure studie. De belangrijkste voorwaarden zijn: 
– de studie of opleiding kost minstens € 20.000 per jaar, exclusief levensonderhoud. 
– de afspraken dienen in een notariële akte te worden vastgelegd voor welke studie of opleiding uw schenking is bedoeld, de hoogte van de verwachte kosten van het opleidingstraject.

Als blijkt dat de kosten van de studie ‘meevallen’ dan kan uw kind van het geschonken bedrag van € 55.114 bijna de helft vrij besteden (in 2020 € 26.457). Onder vrije besteding valt ook het aflossen van studieschuld aflossen. De overige € 28.657 moet uw zoon of dochter wél besteden aan de studie en mag niet besteed worden aan het aflossen van een eerdere studieschuld.

Als u schenkt aan uw minderjarige kinderen dan krijgen zij op 18-jarige leeftijd de beschikking over hun geschonken vermogen. Als u dit ongewenst vindt, dan dient u van tevoren notarieel vast te leggen dat de schenkingen tot een bepaalde leeftijd onder bewind staan. Ook kan het verstandig zijn dat u bepaalt dat het geschonken vermogen privévermogen blijft van uw kind en derhalve niet valt in een toekomstige huwelijksgemeenschap. 

Als u schenkingen heeft gedaan zonder bewindvoering, dan ontvangt uw zoon of dochter in geval het om een groot bedrag gaat na zijn/haar 18^e leeftijd een blauwe envelop. Uw kind zal aangifte Inkomstenbelasting moeten doen voor zijn/haar box 3 vermogen. Het is verstandig om met uw kind tijdig gesprekken te hebben over hoe geld en vermogen werkt, wat ze ermee kunnen doen en hoe ze ervaring kunnen opdoen in de financiële wereld. Verantwoordelijkheden en wederzijdse verwachtingen zijn onderwerp van gesprek. Schenken aan uw kinderen is daarmee een perfecte educatieve manier om hen te leren omgaan met hun verantwoordelijkheid voor hun eigen geld.

Als uw kinderen nog jong zijn (bijvoorbeeld tieners) dan is het verstandig om in uw testament een bewindvoering op te nemen. Tot welke leeftijd het bewind wordt ingesteld, is een persoonlijke keuze. Het is raadzaam om de bewindvoerder aanwijzingen te geven zodat uw kinderen een leertraject kunnen doorlopen voordat zij zelf de verantwoordelijkheid voor hu erfenis krijgen. Idealiter zal de bewindvoerder voor ieder kind bepalen wat er nodig is om te groeien naar zelfredzaamheid met het vermogen. Een leertraject op maat en op tijd. 

Indien er specifieke omstandigheden zijn (mentale of psychische problematiek) waardoor uw kind niet of beperkt in staat zal zijn de eigen zaken te behartigen, is het verstandig om bewindvoering in te stellen. 

Als u wenst dat uw vermogen in de familie blijft dan kunt u dit in uw testament regelen. U bepaalt dat het vermogen dat u aan uw kinderen nalaat, na hun overlijden moet worden doorgegeven aan uw kleinkinderen of aan uw andere kinderen als er geen kleinkinderen zijn. Deze regeling wordt een tweetrapsmaking genoemd. U beschikt in feite twee keer over uw eigen nalatenschap. Door deze tweetrapsmaking wordt de partner van uw kind juridisch buitenspel gezet en krijgt niets.